Što je atom

Atom je najmanja građevna čestica neke tvari

Teoriju o atomima je postavio Leukip grčki filozof oko 490 godine prije Krista, samo to tada nije nikoga impresioniralo niti je ideju o atomima u tom vremenu itko prihvatio. Atomi su "ponovo otkriveni" prije oko 200 godina i u vrijeme otkrića se mislilo da ne postoji ništa sitnije od atoma. Danas znamo da postoje i sitnije čestice, ali u vrijeme otkrića atom je najmanja građevna čestica neke tvari koja sadrži sva kemijska svojstva te tvari.

Sama riječ Atom na grčkom znači nedjeljiv, pa iako su otkrivene još sitnije čestice, atomima nitko nije mijenjao ime, a razbijanjem ili cijepanjem atoma dolazi do lančane reakcije i do eksplozije, to je dovelo do stvaranja atomske bombe vrlo razorne snage, a vrijeme otada se naziva atomsko doba. Atomi se sastoje od jezgre i elektronskog omotača, a elektroni, protoni i neutroni su raspoređeni u ljuskama koje kruže oko jezgre u eletronskom omotaču, atomi se međusobno povezuju u molekule.

Danas se zna da atom nije najsitnija čestica

Izučavajući građu i strukturu atoma, te raspored i strukturu elektrona, neutrona i protona stglo se do kvarkova i leptona koji se danas smatraju najsitnijim česticama. Dakle, danas se zna da atom nije najsitnija čestica i da su elektroni vrsta leptona, otkriveno je da protone i neutrone na okupu u jezgri drži jaka sila, zna se da udarcem neutrona, protona i ostalih čestica u jezgri dolazi do njihovog razbijanja zbog čega pojedini komadići izlijeću i tako se stiglo do cijepanja atoma.

Atomska ili nuklearna eksplozija nastaje zbog cijepanja atomske jezgre ili nukleusa pri čemu se oslobađaju neutroni koji udaraju u druge jezgre i čestice i također ih cijepaju, a ti sudari oslobađaju ogromnu energiju i silno ubrzavanje što dovodi do razorne eksplozije. Sam atom izgleda poput minijaturnog svemira u kojem sitniji dijelovi kruže oko jezgre, jer se elektroni negativnog naboja i protoni pozitivnog naboja međusobno privlače, a to ih i drži u njihovim orbitama ili putanjama.

Svaki atom ima svoje mjesto u periodnom sustavu elemenata

Broj protona u atomu se zove atomski broj i određuje kemijska svojstva nekog elementa. Atomi sa velikim atomskim brojem su nestabilni zbog čega se raspadaju, pri tom radioaktivnom raspadu se mijenja broj protona i neutrona koji prelaze u atome nekog drugog elementa. Svaki atom ima svoje mjesto u periodnom sustavu elemena u kojem je raspoređeno prema atomskom broju dosad otkrivenih 118 atoma, prvih 94 vrsta atoma su prirodni, a ostali su umjetni, dobiveni u akceleratorima radioaktivnim raspadom.

Izotopi su atomi istog atomskog broja, a različitog masenog broja, što znači da imaju isti broj protona, a različit broj neutrona. Atom je je zapravo neutralna čestica, protoni imaju pozitivan električni naboj, neutroni su neutralni kako im i samo ime kaže, elektroni imaju negativan električni naboj, elektroni kruže oko jezgre u elektronskom omotaču. Protoni i neutroni su smješteni u samoj jezgri atoma i zovu se zajedničkim imenom nukleusi. Atome proučava više grana moderne fizike, atomska fizika, nuklearna fizika, molekularna fizika.